Gjendja e shkronjës ر dhe dispozitat e saj
Shkronja ر ose është me vokale, ose është me sukun. Nëse kjo shkronjë është e vokalizuar, ose është me vokalen damme-ُ , ose me fet’ha-َ , ose me kesre-ِ.
Gjendja e kësaj shkronje në këto raste:
E para: Leximi i rëndë i saj
-Nëse shkronja ر është me fet’ha, atëherë lexohet rëndë. P.sh. رَؤُوفٌ رَحِيمٌ
-Nëse është me damme, atëherë lexohet rëndë. P.sh.تَشْكُرُ ,يَتَذَكَّرُ
-Nëse shkronja ر është me sukun në esencë, atëherë shikohet te shkronja që është para saj. Nëse shkronja para saj është me fet’ha apo damme, atëherë shkronja ر, e cila është me sukun, lexohet e rëndë. P.sh. kur shkronja ر është me sukun, ndërsa para saj është shkronja me fet’ha مَرْيَمَ , nëse shkronja ر është me sukun, ndërsa para saj është shkronja me damme. P.sh.. الْفُرْقَان, po ashtu nëse vjen pas kesres së rastit, kesre e cila nuk është esenciale, atëherë shkronja ر lexohet rëndë. P.sh . إِنِ ارْتَبْتُمْ ,لِمَنِ ارْتَضَي
-Nëse shkronja ر është me sukun dhe vjen pas shkronjës me kesre, por pas shkronjës ر vjen shkronja e rëndë me fet’ha. Psh. إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ[1],قِرْطَاسٍ. Ndërsa nëse shkronja ر është me sukun dhe vjen pas shkronjës me kesre, por pas ر me sukun vjen shkronja e rëndë me kesre, në këtë rast kemi dy forma të leximit të ر. Mund të lexohet rëndë, por mund të lexohet edhe lehtë. Leximi i lehtë ka më shumë përparësi. P.sh .كُلُّ فِرْقٍ
E dyta: Leximi i lehtë i saj
-Nëse shkronja ر është me sukun pas shkronjës me kesre. Mirëpo shkronja pas saj nuk vjen e rëndë, atëherë shkronja ر lexohet e lehtë. P.sh. فِرْعَوْنَ, مِرْيَةٍ
-Nëse në rast të ndaljes shkronja ر merr sukunin, por para saj është shkronja me kesre, atëherë lexohet e lehtë. P.sh., në rast ndaljeje: الذِّكْرِ, السِّحْرَ , قَدِيرٌ. Nëse ndalesh në këto fjalë dhe të ngjashme me to, edhe pse ka mundësi shkronja ر të jetë me damme apo fet’ha, ajo prapë lexohet e lehtë.
Vërejtje:
Fjalët vijuese kanë mundësi të lexohen në dy forma sa i përket shkronjës ر. Në këto fjalë shkronja ر ka mundësi të lexohet rëndë dhe ka mundësi të lexohet lehtë, në rast të ndaljes në këto fjalë, edhe pse leximi i rëndë ka përparësi nga leximi i lehtë, në këto fjalë: مِصْرَ, ndërsa në fjalët الْقِطْرِ,يَسْرِ ,أَسْرِ ,dhe gjashtë raste në suren Kamer në fjalën نُذُرِ.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Suretul Fexhr, ajeti 14
[2] Suretul Bekare, ajeti 25
